ތާރީޚުގެ ތެރެއިން ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަނޑު

ލިޔުނީ: ނަސީމާ މުޙައްމަދު

 

ތަޢާރަފު

 ބައެއް ޤައުމުތަކުގައި ހުންނަ ތާރީޚީ ތަންތަނަކީ، އެ ޤައުމެއްގެ ހަނދާނާއި، ތާރީޚާއި، ސަޤާފަތާ ގުޅިފައިވާ ތަންތަނެވެ. މިކަމުގެ ވަރަށް ފުރިހަމަ އެއް މިސާލަކީ މާލޭގައި އިހުގައި އޮތް "ގުޅަކުޅޭފަސްގަނޑެ" ވެ. މިތަނަކީ އިހުގެ ބޮޑުގަނޑުވަރު (މިހާރު ސަލްޓަން ޕާކު އޮތް ތަން) ކުރިމަތީގައި، އެކިއެކި ރަސްމީ ބޭނުންތަކަށް ބާއްވައިފައި އޮންނަ ހުސް ބިމެކެވެ. ގުޅަކުޅޭފަސްގަނޑަކީ ގަނޑުވަރާ ގުޅިފައިވާ މައިދާނެކޭވެސް ދެންނެވިދާނެއެވެ. އެތަނަކީ ދިވެހި ތާރީޚާއި އާދަކާދައާ ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅި ލާމެހިފައިވާ ތަނެކެވެ.

ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަނޑަކީ ރަސްމީ ގޮތުން އިހުގައި ކުޅިޖަހާ ތަނެވެ. "ގުޅަކުޅޭފަސްގަނޑު" މި ނަމަށް ބަލައިލާއިރު، "ގުޅަކުޅޭ" މި ލަފުޒުގެ މާނައަކީ ގުޅަމަތިހިފުން ނުވަތަ، އިނގިރޭސި ބަހުން ދަންނަވާނަމަ، ރެސްޓްލިންގް އެވެ. މިއީ ހިފުމުގެ ހެވިކަން ދައްކައިދޭ، ފިރިހެނުންގެ ކުޅިވަރެކެވެ. މީގެ އިތުރަށް، ހެވިކަމުގެ އެހެނިހެން ފަންނުތައް ތަމްސީލުކުރުންވެސް މިތާގައި އޮތެވެ. މިފަދަ ކުޅިވަރުތަކުގައި ވަރަށް މޮޅު މީހުން ރާއްޖޭގައި އިހުގައި ތިބިކަމަށް ވެއެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި، މި ކުޅިވަރުތަކުގައި ރަސްރަސްކަލުންނާއި އަމީރުންވެސް ބައިވެރިވެވަޑައިގެންފައިވެއެވެ. ކުޅިވަރު ބައްލަވައިލެއްވުމަށް، އެއިރަކު ތަޚުތުގައި އިންނެވި ރަސްކަލަކާއި ގަނޑުވަރުތެރޭގެ ބޭފުޅުންވެސް ވަޑައިގަންނަވާނެއެވެ.

ހަވަރު އެއްވާނީ ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަނޑަށެވެ. ހަވަރަކީ، ހަނގުބޭކަލުން ބައްސަވައިފައި އޮންނަ 6 ވަރު ނުވަތަ 6 ބަޔެވެ. މިއީ ރަސްގެފާނުގެ ލަޝްކަރު ކަމަށް ވުމާއެކު، ވަރަށް ޚާއްޞަ ބައެކެވެ.

ވިދާޅުވޭ

[ފޭކު] ދަތްއުނގުޅާ ބޭސް

މަރިޔަމް ސަމާހަތު/ ލައިނޫފަރުގެ، ހއ.އިހަވަންދޫ

 

ސިއްސައިގެންގޮސް ހޭލެވުނީ ކައިރީ ހުރި ސޯނާ ގަޑީގެ އަޑުފަށްގަނޑަށެވެ. އެއަށް ބަލާލިއިރު އަށެއް ޖަހަން ފަންސަވީސް މިނެޓު ހުއްޓެވެ. އިއްޔަވެސް ގަޑި ސޯނާކޮށްފައި އެބެހެއްޓުނީ ނުބައިކޮށެވެ. ހިތްހަމަނުޖެހިފައި ހުރެގެން އަވަސްއަވަހަށް ބުރުހަށް ބޭސްއެޅުމަށްފަހު ދަތް އުނގުޅައި ނިންމާލައިފީމެވެ. ލޯގަނޑުން ދަތްޕިލައަށް ބަލާލީ ދަތްޕިލާ ހުދުވާނެކަމަށެވެ. ނަމަވެސް ދަތްޕިލައަކަށް މާބޮޑު ހުދުކަމެއް ނާދެއެވެ. މިއަދު ބޭސްވެސްމިއެޅީ އެހެންޏާ އަޅާވަރަށްވުރެ ގިނައިންނެވެ. ކުރާނެކަމެއްނެތެވެ. މިހާރު ކޮންމެ އެއްޗެއްގެވެސް ހުންނަނީ "ފޭކެވެ." މި ބޭހުން ރަނގަޅަށް ގަރުވެސް ނާރަނީއެވެ. ނުވިތާކަށް އެހާ އާވިވެސް ގަދައެވެ. ނަމަވެސް ދަތްޕިލައަކަށް ހުދުކަމެއް ނާރައެވެ. މިފަދަ ހިޔާލުތަކެއްގައި ހުރެ ފެންވަރައި ނިންމާލައިފީމެވެ.

ވިދާޅުވޭ

Seven Ages of Man

     William Shakespeare (1564–1616)

                    ALL the world ’s a stage,

And all the men and women merely players:

They have their exits and their entrances;

And one man in his time plays many parts,

His Acts being seven ages. At first the Infant,

Mewling and puking in the nurse’s arms.

Then the whining School-boy, with his satchel

And shining morning face, creeping like snail

Unwillingly to school. And then the Lover,

Sighing like furnace, with a woful ballad

Made to his mistress’ eyebrow. Then a Soldier,

Full of strange oaths, and bearded like the pard;

Jealous in honor, sudden and quick in quarrel,

Seeking the bubble reputation

Even in the cannon’s mouth. And then the Justice,

In fair round belly with good capon lined,

With eyes severe, and beard of formal cut,

Full of wise saws and modern instances,—

And so he plays his part. The sixth age shifts

Into the lean and slippered Pantaloon,

With spectacles on nose, and pouch on side;

His youthful hose, well saved, a world too wide

For his shrunk shank; and his big manly voice,

Turning again toward childish treble, pipes

And whistles in his sound. Last scene of all,

That ends this strange eventful history,

Is second childishness, and mere oblivion,

Sans teeth, sans eyes, sans taste, sans everything.

ވިދާޅުވޭ

ހެޔޮބަސް

ޙަސަން ޒާހިރު ޢަބްދުއްރަޝީދު

 

އަމާޒެއްނެތި ތިހެން އަމުދުން ނުވާނެކުރަން ތިމާ ތި ސަފަރު
                 އަމާން ބަނދަރެއް ނުފެނި ކަނޑުގައި ބަނޑަށްޖެހިގެން ވެދާނޭ މަރު
މިތާމަރުވާނެކަން އެނގިގެން ހިތަށް ވަނުމެއްނުވާ ނަމަ ޑަރު
                 ހިތާ ހަށިގަނޑު ފުރޭ މަސްތުން، ހިލައިގެ ގޮތަށް ވުމުން ހިތް ހަރު

ވިދާޅުވޭ

ކޮތަރު

على أحمد

ގޭގައި ކޮތަރު ގެންގުޅުމަކީ، ނަސީބުވެރިކަމެއް ކަމުގައި ބަޔެއް މީހުން ހީކުރެއެވެ. ކޮތަރުގެ تاريخ ގެ މައްޗަށް އަލިކަން އަޅުވާލާއިރު، އެގެނީ، ވަރަށް އިހުޒަމާނުން ފެށިގެން ކޮތަރާއި، އިންސާނާއާއި ދެމެދުގައި ގުޅުން ހިގަމުން އައިސްފައިވާ ކަމެވެ.

ކޮތަރަކީ، އެކުވެރިކަމާއި،إجتماعىދިރިއުޅުމުގައި، ދޫނިސޫފާސޫފީގެތެރެއިން 1 ވަނަ ދޫންޏެވެ. އަދި، ޖިންސީ ލޯބީގައިވެސް، އޭގެ އެހެން މިސާލެއް، ދޫނީގެތެރެއިން ނުފެންނަ ނަމޫނާއެކެވެ.

ވިދާޅުވޭ

ދަރިން ތަރުބިއްޔަތުކުރުމުގައި ޒަމާނީ ގޮތްތައް ބޭނުންކުރުން މުހިންމު

މުޙައްމަދު ފިރާޟް - ފެންތަށި، ފުރައްދަގެ، ހއ. އިހަވަންދޫ

 

މިނިވަންކަމާއި ޙައްޤުތައް ގޮވާލާ މިއަދުގެ މުޖުތަމަޢުގައި ދަރިން ތަރުބިއްޔަތު ކުރުމަކީ އެހާ ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވާނެއެވެ. ސަބަބަކީ ހައްޤާއި މިނިވަންކަމުގެ "ފޮނި" ވާހަކަތަކަށްވުރެން އަޅުގަނޑުމެން އުފުލަންޖެހޭ ޒިންމާތަކުގެ ވާހަކަތައް ދައްކާލެއް މަދު ކަމެވެ. ނުވަތަ ޒިންމާތަކުގެ ވާހަކަތައް ދައްކަން ބޭނުން ނުވާކަމެވެ. "ދަރިންތަރުބިއްޔަތު ކުރުމުގައި ޒަމާނީގޮތްތަކޭ ބުނީމާ" އެއީ ހޮޅަނގުގެ ތަހުޒީބީ ނަމަވެސް އިސްލާމްދީނާ ފުށު އަރާ ކަންތައްތަކެއްގެ ވާހަކަ ދައްކަން އުޅޭ ކަމަށް ބައެއް ކިޔުންތެރިންނަށް ހީވެދާނެއެވެ. ތި ހީކުރެއްވީ ރަނގަޅަކަށް ނޫނެވެ. ލިޔެލަން މި އުޅެނީ މިއަދުގެ ތަރައްޤީވެފައިވާ މުޖުތަމަޢުގައި ލިބިފައިވާ ވަޞީލަތްތަކުގެ ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ކޮށްގެން ދަރިންނަށް ތަރުބިއްޔަތު ދެވިދާނެ ގޮތްތަކެކެވެ. މިދިވެހިރާއްޖެއަކީވެސް ޤުދުރަތީ ވަޞީލަތްތައް ގިނަ ޤައުމެއްކަން އަޅުގަނޑުމެން ޤަބޫލުކުރަންޖެހެއެވެ.

ވިދާޅުވޭ

ދިވެހިންގެ ހިތްތަކުގައި ޤައުމީ ރޫޙު އާލާކުރެވިދާނެ ގޮތްތައް

އަންވަރު އިބްރާހިމް

 

ދެވަނަ ބޮޑުހިނގުރާމައަށްފަހު ބައި ގަރުނުގެ ރާސްތާއެއް ކަޑައްތުކުރެވުނު އިރު، މިއަދު މިފެންނަ ދުނިޔޭގެ ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބާރަކީ މީގެ 50 އަހަރު ކުރިން ގޮތް ހުސްވެ، އަނދަޖެހިފައި ތިބި އަހަރެމެންނެވެ. އަހަރަމެންނަށް ކުރެވުނު ކަމަކީ ތާރީޚުން ޢިބުރަތް ޙާޞިލުކުރުމެވެ. ލޯމަތިން ފެންނަމުންދިޔަ ކަންކަމާއި، ލޯމަތިން ގެއްލުނުހާ ކަމެއްގެ މަތިން ހަނދާންކޮށް، އެންމެން އަތުގުޅާލައިގެން އާ ރޫޙެއްގައި މަސައްކަތް ފެށުމެވެ. މިއީ އިއްޔެ ވީރާނާވެފައި އޮތް ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި އޮތް ޖަޕާނުގެ ދުލުން ފަޚުރުވެރިކަމާއެކު މިއަދު ބުނާ ވާހަކައެވެ. ދުނިޔެ ދުށް އެންމެ ބޮޑު އަނދަވަޅަށް ވެއްޓުނު ޖަޕާނަށް އެވަޅުގަނޑުން ތެދުވެ، ބޯހިއްލާލެވުނީ ޤައުމުގެ ރައްޔިތުންގެ ހިތްތަކުގައި އުފެދުނު ވަރުގަދަ ޤައުމީ ރޫޙުގެ ސަބަބުންނެވެ. ބައިބައިވެ، ވިއްސިވިހާލިވެފައިވާ ނަފުސުތައް، އެރޫޙުން އެކަތިގަނޑަކަށް ހަދައިދިނީތީއެވެ. ގޮތްހުސްވެ މާޔޫސްވެފައިވާ ރައްޔިތުންގެ ސަޤާފަތްތައް އެރޫޙު އެދި ގޮވީތީއެވެ. އަދިވެސް ދުނިޔޭގެ ބާރަކަށް ވެވިދާނެކަމުގެ ސިގްނަލް އެމީހުންގެ ޤައުމީ ބަސް ދެމުން ދިޔައީތީއެވެ. މިދެންނެވި ހުރިހާ ކަމެއްގޮސް ގުޅެނީ ޤައުމީ ލޯތްބާއެވެ. ޤައުމީ ރޫޙާއެވެ.

ވިދާޅުވޭ